Tatrzańskie parki narodowe
Niezwykłe wartości przyrodnicze i krajobrazowe Tatr sprawiły, że już w XIX w. rozpoczęto zabiegi o ustawowe wzięcie ich pod ochronę. Pierwszym realnym osiągnięciem na tym polu było doprowadzenie w r. 1868 do ustawy galicyjskiego sejmu krajowego „względem zakazu (…) wytępiania (…) zwierząt alpejskich właściwych Tatrom, świstaka i dzikich kóz“. W r. 1912 powstała w łonie TT Sekcja Ochrony Tatr. Polsko-czechosłowacki projekt organizacji Tatrzańskiego Parku Narodowego opracowano w r. 1925, w szczegółach rozwinęła go ze strony polskiej specjalna komisja w 1. 1936-37. Materialną podstawę dało zakupienie przez skarb państwa na cele przyszłego TPN dóbr Murzasichle-Poronin (900 ha — 1932) oraz dóbr zakopiańskich od Fundacji Kórnickiej (8000 ha — 1933). W r. 1939 utworzono na tej bazie „Park Przyrody w Tatrach* (ok. 8000 ha). Do idei Parku Narodowego wrócono ponownie po wojnie. W r. 1947 władze polskie wydzieliły jednostkę administracyjną Lasów Państwowych pod nazwą „Tatrzański Park Narodowy”, ustawą Słowackiej Rady Narodowej, z dniem 1.1.1949 r. został powołany do życia słowacki Tatransky narodny park (TANAP), obejmujący całe Tatry Bielskie i Wysokie oraz skrawek Tatr Zachodnich (łącznie 50129 ha). Celem jego zabezpieczenia utworzono z podnóża Tatr oraz reszty Tatr Zachodnich tzw. pasmo ochronne o powierzchni 70000 ha. W parę lat później, 30 X 1954 r., wydane zostało rozporządzenie Rady Ministrów tworzące polski Tatrzański Park Narodowy (TPN) z obszarem 22073 ha, w tym lasów państwowych 11587 ha. Ogłoszony w Dzienniku Ustaw PRL, akt ten zawiera m. in. postanowienia regulujące sprawy ruchu turystycznego w obrębie Tatr Polskich: § 3.1. Na obszarze Parku (…) działalność człowieka oraz wszelkie czynności gospodarcze, ich charakter, zakres i sposób przeprowadzania muszą być ściśle dostosowane do potrzeb ochrony przyrody i być zgodne z jej celami. § 11.1. Na obszarze Parku (…) zakazane jest: 1) zanieczyszczanie terenu, 2) polowanie, chwytanie i zabijanie dziko żyjących zwierząt, 3) niszczenie i uszkadzanie drzew oraz niszczenie innych roślin, 4) zanieczyszczanie wody, 6) niszczenie gleby, uszkadzanie i wydobywanie skał i minerałów, 8) niszczenie jaskiń, niszczenie, przenoszenie lub wywożenie znajdujących się w nich szczątków zwierzęcych i minerałów oraz wydobywanie namulisk jaskiń, 9) zakłócanie ciszy oraz wzniecanie ognia, poza przypadkami, kiedy konieczne to jest w związku z akcją ratowniczą lub wymaga tego bezpieczeństwo życia ludzkiego, 15) obozowanie poza miejscami wyznaczonymi przez Dyrektora Parku, 17) używanie pojazdów mechanicznych i konnych poza drogami wyznaczonymi przez Dyrektora Parku (…). § 15. Ekspedycje ratownicze posiadają pełną swobodę poruszania się i obozowania na obszarze Parku. § 16. Ruch turystyczny i narciarski na obszarze Parku może odbywać się tylko na drogach i ścieżkach dopuszczonych do tego ruchu i wg zasad ustalonych przez Dyrektora Parku § 21. Upoważniony personel Parku ma prawo do nakładania i ściągania grzywien w drodze mandatów karnych na zasadach i w trybie przewidzianym w ustawie z dnia 15 grudnia 1951 r. (…). Oba Parki Narodowe — TPN i TANAP — ściśle z sobą współpracują. Odbywają wspólne narady i uzgadniają wzajemne poczynania, a od 1957 r. co jesieni wspólnie liczą zwierzynę. Oba też zajmują się budową i konserwacją szlaków turystycznych. Siedzibą dyrekcji TPN jest Zakopane, ul. Chałubińskiego 42a, zarząd TANAP (Sprava TANAP) mieści się w Łomnicy Tatrzańskiej.
Najnowsze komentarze