Droga do Kuźnic
Bezsprzecznie najpopularniejsza z tatrzańskich dróg — szlak spacerowy, który nas wszystkich wprowadzał w Tatry. Z centrum Zakopanego 4 km, 180 m różnicy wzniesień—pieszo 1.15 godz. PKS. Zn. niebieskie. Trasą spaceru 5 do Ronda (2 km, 30 min.). Stąd ul. Daszyńskiego na pd. wsch. W miejscu obecnego ośrodka campingowego „Kabla” stała w 1. 1881-1945 tzw. dolna papiernia. Szosę ocienia piękna *aleja złożona z 250 jesionów, modrzewi i jaworów, w r. 1970 uznana za pomnik przyrody. 2,9 km willa „Księżówka”, pierwotnie zakład dla nerwowo chorych „Adasiówka”, od 1913 dom Polskiego Tow. Kapłanów. Za parkanem odchodzi w prawo d. 18. 3 km „Murowanica” (przyst. PKS). Budynek jest pozostałością kompleksu zabudowań kuźnickiej walcowni, założonej w r. 1842. W lewo odchodzi d. 64 — nią 0,4 km do muzealnej chaty „Tea“. Wysadzona drzewami szosa wbiega w wylot Doi. Bystrej, wzdłuż której w w. XIX ciągnęły się zakłady hutnicze. Z prawej stały mioty, z lewej małe pobielane chatki „hamerników”. Od zach. zamyka dolinę stromy stok Krokwi (1378 m), pod którym leży Wielka Polana Kuźnicka (w zimie wyciąg). Od wsch. zjeżony dolomitowymi turniczkami Nosal (1206 m). 3,3 km zalew na potoku Bystra. 3,6 km, u końca Wielkiej Polany Kuźnickiej miejsce rozstrzelania przez hitlerowców 20 zakładników (30 V 1944). Krzyż pamiątkowy, *pomnik proj. W. Hasiora (1964). 3,7 km podstacja wodociągu z r. 1906, na niej znaki z lat okupacji „Polska walczy”. 4 km Kuźnice (1000 m). Z centrum Zakopanego pieszo 1.15 godz. Górskie osiedle turystyczne: stacja kolejki linowej (d. 60) — restauracja, sklepy, parking strzeżony przez całą dobę, zimowa stacja GOPR. Nad restauracją (wejście od tyłu) hotel „Kuźnice” w baraku obok DW „Jaworzynka”. Hutę kuźnicką wzmiankują dokumenty od połowy w. XVIII, zapewne jednak istniała już wcześniej. W r. 1794 spustoszyli ją zbójnicy. Zakład nabyła w r. 1807 rodzina Homolacsów, która go rozbudowała. W r. 1830 pisze o nim M. Głowacki: „nocowaliśmy w Zakopanem, uroczej dolinie, w której ustawiczne bicie młotów rzymską Cyklopów kuźnię z dala zapowiada — jest to Hamra wraz ze szmelcamią (topielnicą) i gwoździarnią, skąd klince (gwoździe) mamy…“ Okres rozkwitu przypada na 1.1830-50. Urządzenia rozciągały się na długości 1,4 km, obejmując wielki piec (50-60 ton surówki miesięcznie), 4 fryszerki (młoty), odlewnię, walcownię z 3 walcarkami itp. Siły napędowej dostarczała woda Bystrej. Od 1875 r. zaczął się upadek hut, w 1881 wielki piec przetapiał już tylko stare żelastwo, od r. 1890 burzono budynki. W dworze Homolacsów zatrzymywali się ówcześni turyści, m. in. S. Goszczyński i W. Pol. W 1. 1884-1905 czynna była w Kuźnicach wytwórnia masy drzewnej (tzw. górna papiernia), w r. 1891 przeniesiono tu „szkołę domowej pracy kobiet”, założoną w r. 1882 przez generałową J. Zamoyską. W okresie międzywojennym wiodły przez Kuźnice szlaki przerzutowe KPP, a w 1. 1939-44 drogi kurierów podziemia i ucieczek na Węgry.
Najnowsze komentarze