Flora Tatr

Bogactwo szaty roślinnej korzystnie wyróżnia Tatry spośród wszystkich pasm karpackich. Ogólna ilość gatunków roślin naczyniowych rosnących w Tatrach wynosi ok. 1300, z czego przeszło 250 to gatunki górskie i wysokogórskie. Przeważają rośliny występujące i w innych górach, nie brak jednak i endemitów, które swój zasięg ograniczają tylko do Tatr (warzucha tatrzańska, przymiotno węgierskie, skalnica tatrzańska i pszonak Wahlenberga). W dużej grupie roślin dopatrzono się reliktów z epoki lodowej, w kilku gatunkach — nawet przedczwartorzędowych, plioceńskich (m. in. ostróżka tatrzańska i goździk lśniący). Zjawiskiem szczególnie uderzającym, a związanym z zaostrzaniem się klimatu, jest selekcja gatunków w miarę wzrostu wysokości nad poziom morza. Powoduje ona wyodrębnianie się 6 poziomych pięter roślinnych, dobrze widocznych np. z Gubałówki czy Głodówki. Piętro pogórza (pól uprawnych) sięga do 1000 m. Następuje po nim pas lasów, w którym wydzielono 2 piętra: dolnoreglowe (po 1200-1250 m), pierwotnie złożone z drzewostanów bukowo-jodłowych lub jodłowo-świerkowych, i górnoreglowe (po 1550 m), krainę świerka. Pierwsze z nich najlepiej zachowało się w obrębie regli zakopiańskich i Tatr Bielskich. Linią niezwykle ważną wegetacyjnie, a przy tym i krajobrazowo, jest górna granica lasu (por. d. 77a), którą oprócz karlejącego świerka tworzą m. in. wierzba śląska, brzoza karpacka, jarzębina i limba. Ponad lasami — do 1800 m — rozciąga się sub- alpejskie piętro kosodrzewiny, odrębnego gatunku sosny o pokroju krzewiastym, w miarę wzrostu wysokości malejącej i rozpadającej się w piaty i kępki. Z kolei następuje piętro hal (alpejskie), sięgające po 2300 m. Tworzą je łąki górskie złożone z traw i kwitnących ziół, do niedawna intensywnie wypasane. Powyżej hal rozciąga się piętro turniowe (subniwalne), typowo wykształcone w zasadzie tylko w Tatrach Wysokich i sięgające po najwyższe szczyty. Surowość klimatu i przewaga formacji skalnych sprawiają, że wegetacja jest tu już uboższa i złożona w dużym procencie z gatunków wysokogórskich i arktycznych, przystosowanych do bytowania w tak surowych warunkach. Według ostatnich badań, w piętrze tym występuje w Tatrach jeszcze 130 gatunków roślin kwitnących, z czego 47 przekracza wysokość 2600 m (w tym 11 traw i 1 krzewina). Szeroko rozprzestrzenione są tu natomiast porosty, szczególnie ich niższe, skorupiaste formy. A oto najpopularniejsze rośliny tatrzańskie najbardziej zaciekawiające turystę: majestatyczna limba, najliczniej występująca w górnych odgałęzieniach Dol. Białki; niepozorna szarotka, rosnąca tylko na podglebiu wapiennym; goryczka, lilia złotogłów i dziewięćsił bezłodygowy — trzy główne motywy w nowszej snycerce góralskiej; wreszcie krokus — pierwszy zwiastun tatrzańskiej wiosny, w drugiej połowie kwietnia obsypujący fioletem całe polany i łąki.