Z Krakowa do Zakopanego

Za Krakowem rozpoczynają się góry, stąd też podróż w Tatry przestaje być utrapieniem i staje się wycieczką. Obydwie linie komunikacyjne — szosa (d. 1) i kolej (d. 3) — wybiegają z miasta przez Wisłę na pd. i przecinają Pogórze Karpackie, w tej części zwane Wielickim (350-400 m npm.), po czym dolinami rzek wgłębiają się w Beskidy — góry o znacznych wysokościach i bogatej rzeźbie, zbudowane w całości z fliszu karpackiego (leżące na przemian piaskowce i łupki osadzone w epoce kredowej). Główny grzbiet beskidzki szosa pokonuje na wysokości 810 m, linia kolejowa nieco dalej na zach. — przez tzw. Przełęcz Sieniawską (712 m). W Nowym Targu obie trasy zbliżają się do siebie i zgodnie biegną ku górze coraz to głębszą doi. Białego Dunajca. Łączą one Kraków nie tylko z Zakopanem, ale i z szeregiem popularnych letnisk i wczasowisk. Od Beskidów poczynając, cały obszar zamieszkują górale należący do kilku odrębnych szczepów i wyróżniający się b. interesującą kulturą ludową. Linia kolejowa ma historię znaną i prostą: w r. 1884 doprowadzono ją do Chabówki, a w 1899 do Zakopanego. Dziejów traktu drogowego nikt dotąd nie badał i nie byłoby to wcale łatwe. Jego początki sięgają zapewne w czasy przedhistoryczne, a trasa przebiegała na dużych odcinkach inaczej niż obecnie. W w. XIX był to już solidny bity gościniec, który A. Grabowski wzmiankuje w r. 1826 jako „niedawno zrobiony”. Równie daleko sięgają tradycje traktu orawskiego („solnego”), na odcinku „z Myślenic ku Twardoszynowi” wymienianego m. in. w przywileju biskupa Bodzanty z r. 1359. Z Nowego Targu do Zakopanego jeździło się wyboistą polną drogą, z brodami przez rzekę. Na prośby TT, budowę tego odcinka uchwalił galicyjski Sejm Krajowy w r. 1881, zrealizowano ją w 1. 1882-83. Całość trasy Kraków — Zakopane zmodernizowano w 1. 1931-1950, obecnie trwa etapami nowa jej przebudowa — z licznymi korekturami przebiegu. Szosa i kolej były i są głównymi arteriami dojazdowymi od pn. w Tatry, obie też w okresach świąt i „szczytów” urlopowych bywają obciążone do ostatnich granic. Szosa przez Nowy Sącz ma znaczenie przede wszystkim dla mieszkańców wschodnich województw, piękny krajobrazowo nowy wariant przez Zawoję i przełęcz Krowiarki większego znaczenia nabierze dopiero z chwilą włączenia go do bezpośredniej trasy Śląsk — Zakopane.