Wzdłuż Tatr Zachodnich

Do stóp polskiej części Tatr Zachodnich wiodły kiedyś dwie drogi: w rejon Zakopanego — doi. Białego Dunajca, i w rejon Doi. Kościeliskiej — doi. Czarnego Dunajca. Równolegle do podnóży pasma przebiegały lokalne drogi gospodarcze, m. in. pasterskie i górnicze, które z czasem połączyły się w ciąg komunikacyjny, mniej więcej odpowiadający trasie obecnej szosy. Stan tej drogi zmieniał się w zależności od jej konserwacji — ok. 1900 r. był tak kiepski, że — jak ostrzegał ówczesny przewodnik — mogły się nią wybrać furką „tylko zupełnie zdrowe osoby”. O budowę gościńca czyniło starania TT, które w 1. 1889 i 1892 wyjednało odpowiednie uchwały galicyjskiego sejmu krajowego. Realizacja planów przeciągnęła się jednak do początku naszego stulecia. Przez cały w. XIX turystom dobrze służyła utrzymana w doskonałym stanie Droga pod Reglami, wiodąca pod samą krawędzią gór. Ponieważ używano jej do przewozu rud i sztab żelaza, zw. ją Drogą Żelazną. Urocze wycieczki tą trasą są licznie wspominane w dawnych opisach. Od obu tych dróg odgałęziały się szlaki w głąb dolin. I one z czasem (głównie w 1. 1886-98) zostały przebudowane w drogi bite. W Doi. Chochołowskiej modernizację gościńca przeprowadzono w 1. 1933-34 i powtórnie 1937-38, przed owym niefortunnym wzlotem „Gwiazdy Polski”. Droga pod Reglami jest dziś zamkniętą dla pojazdów mechanicznych trasą spacerową — o dużym znaczeniu jako połączenie wylotów kilkunastu dolin. Rzadko widuje się na niej powozy góralskie, a zimą sanie. Cały ruch masowy odbywa się szosą, biegnącą dnem Rowu Podtatrzańskiego przez lasy i częściowo zabudowane polany. Zbliża się ona skosem do stóp regli, już jednak na Kirach oddala się od nich ponownie, skręcając dalej ku pn. w doi. Czarnego Dunajca. Kursują nią autobusy lokalne i dalekobieżne. Dużym mankamentem szosy jest brak rozleglej szych widoków na Tatry, toteż od lat planuje się przeprowadzenie głównej arterii wzdłuż pd. stoków Pasma Gubalowskiego, gdzie odcinkami już taka droga istnieje. Niezależnie od szosy i Drogi pod Reglami, mają polskie Tatry Zachodnie jeszcze jeden ciąg wzdłużny. Jest nim — wyłącznie już turystyczna — Ścieżka nad Reglami, której odcinki wsch. i środkowy zbudowało lub przystosowało TT w 1. 1900-01. Odcinek zach. został włączony do całości dopiero po II wojnie światowej. Szlak ten wykorzystuje naturalną linię łagodnych przełęczy, powstałych w jednej i tej samej strefie miękkich skał, tworzących tzw. synklinę reglową. Dzięki urozmaiceniu i wybitnym walorom krajobrazowym cieszy się on wśród turystów niesłabnącym powodzeniem.