Na Iwaniacką Przełęcz i Ornak

Wycieczka piękna krajobrazowo, zwłaszcza w partii grzbietowej Ornaku. Łączona bywa z wejściem na Kominiarski Wierch lub Starorobociański. Na trasie brak wody, nie należy zapomnieć o manierce. Na Iwaniacką Przełęcz zn. żółte — 2,7 km i 420 m wzniesienia, 1.30 godz. (1 godz.). Grzbietem Ornaku zn. zielone — 3,5 km i 500 m sumy wzniesień, 2 godz. Sprzed schroniska Blaszyńskich (1040 m — d. 30d) do roz- 38a drożą powyżej Wyżniej Bramy Chochołowskiej. 0,8 km polana Iwanówka (1100-1130 m) — niewielka łąka zajmująca stożek napływowy Iwaniackiego Potoku w rejonie moren czołowych dawnego lodowca starorobociańskiego (widoczne wały). D. 36b wiedzie pod polaną dalej w głąb doliny. Polana stanowi ośrodek gospodarczy niewielkiej hali Iwanówki, obejmującej obszar Doi. Iwaniackiej (2,1 km2). Nazwa wiąże się z nazwiskiem Iwan, w którym widać ślad migracji ruskich w rejon Podhala. Z testamentu J. Dudy (1724) dowiadujemy się, że halę „nazwaną Iwanówka” jego ojciec zastawił Iwanom za … konia. Stare budynki pasterskie. Zn. żółte kierują się skrajem polany w jej wsch. zatokę, skąd wznoszą 38b się lasem równolegle do zazwyczaj bezwodnego łożyska Iwaniackiego Potoku, który nowy, ułożony z kamieni chodnik przekracza kilka razy. Na wysokości 1270 m (40 min.) dolinka rozdwaja się, a ścieżka wchodzi na stok i osiąga świeżo zalesioną płaśń Szałasisko (1350- -1380 m). Odsłania się stąd ładny widok na otoczenie Doi. Chochojowskiej. Dalej teren wznosi się niezbyt stromo, uwagę zwraca miękka żółta zwietrzelina dolomitów komórkowych, których podobne do gąbki odłamki widać wśród kamieni. Stary górnoreglowy las podprowadza pod siodło przełęczy. 2,7 km Iwaniacka Przełęcz (1459 m). Od schroniska Blaszyńskich 1.30 godz. (4 i godz.), od schroniska PTTK na Polanie Chochołowskiej 2.10 godz. (4-1.45 godz.). Z przełęczy otwiera się kapitalny widok na Doi. Tomanową i otoczenie Doi. Kościeliskiej (panorama przy d. 42). Do schroniska na hali Ornak schodzi d. 42b} ku pn. wznosi się d. 42c na Kominiarski Wierch. Na grzbiet Ornaku zwraca się ku pd. ścieżka znakowana zielono, nowo wytrasowana w r. 1959. Pokonuje ona najpierw zakosami (800 stopni!) czołowy stok grzbietu, liczący 300 m wysokości i pokryty płatem triasowych piaskowców kwarcytowych. Nad przełęczą porasta go las, wyżej gęstwiny kosodrzewin. „Dzięki temu, że na jałowym podłożu nie mogła się należycie rozwinąć gleba, nie powstały pastwiska, kosówka ocalała w zupełności, a w niej i naturalna górna granica lasu, która przebiega w postaci zębów” — pisze o tym miejscu M. Sokołowski (1928). Wysokopienny las rozluźnia zwarcie 50 m nad przełęczą, w grupach zachowując wysokość okazów 11-16 m. Na wsch. wynurzają się Tatry Wysokie, na pn. widać Gorce, na pn. zach. — Babią Górę (1725 m). W 1 godz. (440 min.) stajemy na pn. końcu masywnego wału Ornaku, omijając od lewej tonący w kosówkach garb Nad Baniste. W części tej prowadzone były w obu stokach rozległe roboty górnicze (por. d. 36b i d. 42a). Grzbiet tworzy kilka niewybitnych wierzchołków. Pierwszy z nich omijamy, z okolicy drugiego (1832 m) podziwiamy wspaniałą panoramę Tatr Zachodnich, a w niej piękne sylwetki Bystrej (2248 m) i Starorobociańskiego (2176 m). Grzbiet porasta niska roślinność halna — w murawach situ skuciny i boimki dwurzędowej rozciągają się płaty borówki bagiennej oraz porostów, płucnika i reniferowego. Za siodłem wznosi się środkowy wierzchołek (1853 m — z Iwaniackiej Przełęczy 1.30 godz., 4l godz.). Widok stąd jest jeszcze rozleglejszy: wśród ciemnych lasów Doi. Kościeliskiej lśni zielonawo Staw Smreczyński. W 10 min. (f 12 mi».) zbiegamy na Ornaczańską Przełęcz (1795 tn), skąd czeka nas następne 15-minutowe podejście. 5,5 km Siwe Skały, najwyższe wypiętrzenie Ornaku (1867 m), stanowiące „czapkę“ piaskowców kwarcytowych, leżących na skałach krystalicznych. Tworzą one wielkie rumowiska, pokryte typowo rozwiniętym zespołem porostów Rhizocarpon alpicola i geographicum. Grzbiet obniża się teraz i rozszerza, tworząc na długości 0,5 km oryginalny kilkurzędowy system *rowów tektonicznych (tzw. Kotły). Tający śnieg rozlewa się w bajora, z których chętnie pijały wodę owce. 5 km Siwa Przełęcz, przez górali zw. „Nad Stawki“ (1812 m). Z Iwaniackiej Przełęczy 2 godz. (4-1.30 godz.), z Doi. Chochołowskiej 30 godz. (-J.2.30 godz.). Po wsch. stronie widać w dole Siwe Stawki. W Dol. Starej Roboty zbiega d. 36c, która w przeciwnym kierunku wyprowadza na grzbiet główny.