Dojazd przez Orawę

Ciekawy wariant głównej szosy dojazdowej (dalszy tylko o 23 km). Praktyczny przede wszystkim dla turystów udających się wprost w Tatry Orawskie. Długość trasy 129 km, 620 m różnicy wzniesień. Droga odcinkami w przebudowie. Nr T 7. Z Krakowa (212 m) wg opisu d. 1 do Zaborni (64 km — stacja 2a benzynowa). W prawo odgałęzia się tu od szosy zakopiańskiej pradawny „trakt solny”. Piękne widoki nad Babią Górę (1725 m). 73 km Spytkowice. Droga wznosi się na przełęcz Beskid (717 m), skąd zbiega na stronę Orawy, w tej części zwanej Górną lub Polską. Obszar ten leży w dorzeczu Morza Czarnego. 81 km Podwilk. Długa wieś założona ok. r. 1585 przez 20 Wołochów. Kościół z w. XVIII. 86 km Orawka. Wieś z 2 poł. XVI w., chlubiąca się jednym z najpiękniejszych w Polsce kościółków drewnianych — z ok. 1650 r. z polichromią zapewne sprzed r. 1711. 87 km Jabłonka (615 m). Główny ośrodek polskiej części Orawy, 2b lokowany w r. 1561, chociaż już Kazimierz Wielki ustanowił tu w r. 1368 strażnicę nadzorującą wywóz soli. W latach madziaryzacji centrum polskiego życia narodowego na Orawie. Kościół z początku w. XIX. W odległości 13 km na pn. leży wieś Zubrzyca Górna ze słynnym parkiem budownictwa orawskiego (skansen), utworzonym w r. 1937. Szosa T 7 wybiega z Jabłonki na pd. przez wieś Chyżne do czynnego całą dobę przejścia granicznego na obszar CSRS (9 km). Od granicy 6 km do Trzciany na d. 200c. Nasza trasa (K 30) skręca w Jabłonce na wsch. Ładne widoki ku Tatrom. — 93 km Piekielnik. Ok. 20 zabytkowych domostw. Za wsią przecinamy obszary * torfowisk wysokich i mokradeł, tzw. Puścizny, którymi przebiega główny wododział europejski. Torfy były od wieków eksploatowane na opał. 100 km Czarny Dunajec (675 m). Miasteczko na zach. brzegu 2c rzeki tej nazwy, oficjalnie założone w r. 1552. W r. 1859 zniszczone przez pożar. Centrum zach. Podhala. Kościół z r. 1796. Odbywały się tu targi słynące z handlu płótnem lnianym i świstaczjui sadłem. Szosa K 30 skręca teraz na pd. i wiedzie doi. Czarnego Dunajca, równolegle do granicy z CSRS — z widokami na przybliżające się Tatry. 104 km Podczerwone. 109 km Chochołów (760 m). Szeroko znana wieś letniskowa na zach. Podhalu, wsławiona zbrojnym „poruseństwem” w r. 1846 przeciwko Austriakom pod wodzą ks. L. Kmietowicza i J. K. Andrusikiewicza (kamień pamiątkowy). W latach okupacji ośrodek konspiracji (aresztowania i rozstrzelania przez gestapo). Z lewej kościół projektu F. Księżarskiego, wzniesiony w 1. 1853-76 wysiłkiem ks. W. Blaszyńskiego, którego przy rozbieraniu rusztowań zabiła spadająca belka (1866). Wieś stanowi żywy ** rezerwat folkloru i typowego budownictwa podhalańskiego (ok. 30 objętych ochroną zagród —uwagę zwraca biel szorowanych co wiosnę ścian). Obok nowej szkoły poczta. W prawo d. 200 na Słowację. 112 km Witów (800-830 m). Wieś lokowana w r. 1620 przez starostę Witowskiego, siedziba zarządu wspólnoty leśnej tzw. Siedmiu Gmin, założonej w r. 1820. Interesujący folklor, zabytki budownictwa. Drewniany kościółek projektował J. W. Tarczalowicz. 119 km rozdroże: w kierunku pd. odłącza się d. 30 w Doi. Chochołowską. Szczegółowy opis naszej dalszej trasy zawiera d. 25. 121-123 km Kościelisko. Szeroko rozproszona wieś w Rowie Podtatrzańskim i na pd. stokach Pasma Gubalowskiego, powstała przez stałe zasiedlenie sezonowych osad pasterskich (stąd dawna nazwa ,,Polany“). Dzięki wyjątkowym wartościom krajobrazu i klimatu rozwija się szybko w wielkie letnisko, zrośnięte od wsch. z Zakopanem. Wywodziły się stąd słynne rody zbójnickie Matejów i Ga- dejów, a także cała plejada znakomitych gawędziarzy, jak T. Stopka – Gadeja, A. Tylka-Suleja, S. Krzeptowski-Biały, A. Stopka czy J. Sabała-Krzeptowski. Turystyczne centrum wsi stanowi przysiółek Kiry (d. 25c). Do Zakopanego trasa wchodzi ul. Skibówki i Kościeliską. — 129 km Zakopane (835 m). Atrakcyjny wariant dojazdu przez Orawę stanowić może zbudowana niedawno szosa z Zawoi przez widokową przełęcz Krowiarki (986 m — serpentyny). W Zubrzycy Górnej **muzeum skansenowskie. Trasa dalsza od d. 2 o ok. 40 km.