Autobusem do Poronina

Przejażdżka szlakami Kasprowicza i Lenina, należąca z reguły do programu pobytu w Zakopanem. Na Harendę dojść można również pieszo d. 13, do Poronina zaś — czerwono znakowanym szlakiem przez grzbiet Gubałówki. Żal będzie iść, żal będzie iść, Ciężar zawiśnie u stóp, Chyba, że w gór tych obliczu Cichy sprawicie mi grób… J. Kasprowicz. Z centrum Zakopanego wyjazd ul. Kościuszki (d. 4) i Chramcówkami (d. 8), po czym ul. Kasprowicza (d. 1) w kierunku pn.-wsch., równolegle do płynącej fliszowym łożyskiem Zakopianki. U stóp Gubałówki widać na tzw. Ciągłówce budynek szpitala oraz sanatoria: Nauczycielskie (otwarte w r. 1926) i Akademickie (1932). Wśród coraz to rzadszych zagród odgałęzia się w lewo boczna droga, stanowiąca pozostałość starej szosy zakopiańskiej, wiodąca przez osiedla Bachledy i Guty. 4 km Harenda (770 m — przyst. PKS Ustup). Tonący w zieleni przysiółek u stóp Pasma Gubałowskiego (Wierch Grapa), wsławiony pobytem J. Kasprowicza. Nad lewym brzegiem Zakopianki stoi drewniana willa poety, którą nabył w r. 1923 i w której spędził „zmierzch życia“, pisząc tu m. in. część tomu „Mój świat“. W niej też zmarł 1 VIII 1926 r. 3 pokoje zajmuje otwarte w r. 1950 muzeum, mieszczące pamiątki po poecie: sprzęty, meble (jadalnię projektował W. Jarocki w r. 1913), zdjęcia, portrety, rękopisy, część książek. Zwiedzanie w godz. 10.15-16, z wyjątkiem poniedziałków (tel. 35 06). Obok willi znajduje się mauzoleum zbudowane z tatrzańskiego granitu, proj. K. Stryjeńskiego. Zwłoki Kasprowicza złożono w krypcie w r. 1933 — przy dźwiękach „Sabałowej nuty”. Spoczywa tu również żona poety, Maria z domu Bunin (1890-1968). Na zapleczu mauzoleum stoi drewniany * kościółek z ok. 1700 r., przeniesiony na Harendę w 1. 1948-49 z Zakrzowa opodal Kalwarii. Otaczają go podcienie zw. sobotami, wewnątrz odnowione przez W. Jarockiego malowidła cechowe. W r. 1928 powstał na Harendzie dom pracy twórczej ASP. Przebywał w nim znany rzeźbiarz Xawery Dunikowski. Z Harendy wiedzie żółto znakowany szlak pieszy na zbocze Pasma Gubałowskiego, a potem grzbietem przez Furmanową na Gubałówkę. Piękne widoki na Tatry. Drogami grzbietowymi można też dojść przez Łasiówki do Poronina. Szosa wiedzie równolegle do Zakopianki obok wioseczki Ustup, założonej na prawie wołoskim (był tu kiedyś folwark starostów). Ładne widoki na Tatry Wysokie, m. in. piękny masyw Lodowego (2628 m) — ulubiony szczyt Kasprowicza, często wzmiankowany w jego utworach. 7 km Poronin (740 m). Szeroko znana wieś u połączenia Zakopianki i Porońca (powstaje z nich rzeka Biały Dunajec). Wytwórnia materiałów budowlanych, dworzec PKP, poczta, restauracja, sklepy. Przy ul. Kasprowicza 3 DW PTTK kat. III — 50 miejsc, tel. 18 81. Wieś zawiązała się w końcu w. XVI, samodzielność uzyskała ok. 1620 r. Nazwa jeszcze w 2 poł. XIX w. obejmowała osiedla w dolnym odcinku doi. Porońca, obecne centrum wsi zwało się Bańkówkami. Od r. 1817 stał w grupie drzew drewniany kościół, zniszczony przez pożar w r. 1915. W 1. 1842-46 był tu wikarym ks. M. Głowacki, jeden z organizatorów powstania chochołowskiego. Dzięki położeniu na drodze w Tatry, Poronin szybko stał się wziętym letniskiem. W r. 1904 miał już 40 domów z mieszkaniami do wynajęcia. Przyjeżdżali tu na lato lub mieszkali stale m. in. W. Ślewiński (1906-07), L. Wyczółkowski (ok. 1907), L. Staff (1906-10 — „mężny duch nie zginie, nawet w Poroninie”), W. Orkan (1909), „pełnię życia i twórczości” przeżył J. Kasprowicz (1903-23, w 1. 1906-09 mieszkający tu stale). Na pograniczu Poronina i Białego Dunajca letnie sezony 1913 i 1914 spędzał z żoną W. I. Lenin. W latach okupacji Poronin był aktywnym ogniskiem ruchu oporu. U odgałęzienia szosy do Morskiego Oka stoi duży dom — dawny pensjonat P. Guta Mostowego, zbudowany w r. 1901, gdzie Lenin prowadził narady partyjne. Otwarto tu w r. 1947 **muzeum, które można zwiedzać w godz. 8-16, oprócz poniedziałków. Przewodnicy na miejscu. Obecna ekspozycja urządzona została na 100-lecie urodzin Lenina i obrazuje przede wszystkim krakowsko-podhalański okres w jego życiu. Obok muzeum — pomnik, dzieło radzieckiego rzeźbiarza, Szwarca. Budynek administracyjny stoi na miejscu dawnej poczty, rozebranej w r. 1950. Przez wieś wiedzie droga (1,2 km) do *domu Teresy Skupień, w którym Lenin zamieszkiwał (godz. 8-16, wnętrze urządzone w stylu epoki). Tel. Muzeum: 23 52. Od 1955 r. doroczne Rajdy Przyjaźni „Szlakami Lenina”. Na cmentarzu groby 19 ofiar gestapo. Od poczty wybiega panoramiczny szlak na Galicową Grapę (d. 14).

Author: bingobongo.pl